Fonolojik Bozukluk Nedir?

Fonolojik bozukluk; çocuklarda görülen, bir konuşma sesi bozukluğudur. Fonolojik sorunu olan çocuklarda, konuşma için ihtiyaç duyulan seslerinin tamamını ya da bir kısmını üretme yeteneği tam olarak gelişmemiştir. Kelime seslerini, kelime oluşturmak için kendi yaşıtlarının seviyesinde kullanamazlar. Kullandıkları farklı konuşma seslerinin sayısı azdır, konuşma seslerinin hecelerle birleştirilmesi ve kelime düzeyinde kullanılması noktasında yetersiz kalırlar. Kelimeleri kullanırken bazı sesleri düşürür, bazılarının ise yerini değiştirirler. İstenen sesi üretememesi; artikülasyon bozukluğunda olduğu gibi dağarcığında olmamasından kaynaklanmaz, aksine ses dağarcığında vardır ancak onu yanlış kullanır. Çocuğun gerekli sesleri oluşturamaması nedeniyle, kendi yaş grubundan beklenen normal düzeyde konuşamaması ile karakterize edilir. 

Gelişen ve öğrenen bir varlık olan insan, doğumundan itibaren öğrenerek farklı becerilerini geliştirir. İnsanın çevresiyle iletişime geçmek için kullandığı en önemli araç olan dil ve konuşma becerileri gelişirken, belli yaş aralıklarında belli konuşma sesleri öğrenilir. Bu yaş aralığı kültüre, çevreye ve eğitim düzeyi gibi birçok faktöre bağlı olmakla beraber genel kabul 3-4 yaşlarında tüm seslerin çok büyük oranda öğrenildiği ve kullanıldığıdır.

Fonolojik problemin şiddet skalası oldukça geniştir. Aile ve yakın çevresinin bile hiç anlamadığı konuşma seviyesinden, sadece bazı seslerin düşük seviyede yanlış anlaşıldığı ancak konuşmanın bütününün herkes tarafından rahatlıkla anlaşıldığı konuşma seviyesine kadar bir yelpazede görülebilir.

Fonolojik sıkıntı, yalnızca konuşma sesleri oluşturamama olarak basite indirgenmemelidir. Konuşma seslerini tam ve doğru olarak oluşturmadıkları sürece heceleme ve okuma konularında problem yaşayacaklarından akademik sorunlar ortaya çıkacaktır. Bununla birlikte, çevresindeki yaşıtlarından kendisinin üretemediği farklı sesler duyduğunda psikolojik problemler ve iletişim problemleri yaşayacaktır. Bu nedenle bozukluğun çocuğun genel yaşamını ve sağlığını etkilememesi için erken tanı ve terapi çok önemlidir.Ayrıca dilin edinilmeye başlandığı küçük yaşlarda bozukluk düzeltilmediği takdirde, ileriki yaşlarda dil ve konuşmanın diğer bileşenlerinde de bozulmalara sebep olacaktır.

Fonolojik bozuklukta yapılan ses hataları, konuşmanın anlaşılırlığını yüksek seviyede olumsuz yönde etkiler. Hata örüntüleri oldukça karmaşıktır. Konusunda uzman dil ve konuşma terapisti tarafından değerlendirilip terapiye başlaması gerekmektedir. Söz konusu hata örüntüleri tek başına bulunabileceği gibi farklı hata örüntüleriyle birlikte de görülebilir.