Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) Nedir?

 OSB, erken çocukluk döneminde ortaya çıkan, kişinin sözel ya da sözel olmayan iletişimini, sosyal ilişkilerini ve regülasyonunu olumsuz etkileyen ve sınırlı ilgi ile tekrarlı davranışları içeren karmaşık bir nörogelişimsel farklılıktır.

OSB’nin özellikleri ve Tanılama:

 OSB tanısı ülkemizde çocuk ruh hastalıkları uzmanları ve çocuk nörologları tarafından konmaktadır. 16-30 aylık çocuklara ülkemizde MCHAT testi uygulanmaktadır.

Bu testin içeriğinde, otizmi ayırt edici özelliği yüksek kritik maddeler bulunmaktadır. Bunlardan bazıları;

çocuğun başka çocuklarla ilgilenip ilgilenmediği, gösterme amaçlı işaret etmeyi kullanıp kullanmadığı, bir eşyayı alıp birisine getirip getirmediği, birisini taklit edip etmediği, adı söylendiğinde tepki gösterip göstermediği, birisinin işaret ettiği nesneye bakıp bakmadığı gibi davranışlarla ilgilidir. Bu maddeler; sembolik oyun becerileri, bilgi paylaşımı için işaret etme, ortak dikkat, sosyal ilgi ve sosyal oyun gibi alanlara ait değerlendirme sağlamaktadır. Bu alanlardaki sorunlar; otizmin sosyal etkileşim ve iletişimde kısıtlılık, göz kontağı kurma gibi özellikleriyle paraleldir. Bunun yanında ülkemizde tanılama DSM-V’ e göre yapılmaktadır ve tanı kriterleri şu şekildedir:

• Sosyal iletişim ve sosyal etkileşim becerilerinde sınırlılıklar

✓ Dili kullanamama ya da atipik bir paternle dili kullanma, zaman zaman bağlamdan kopuk söylemlerde bulunma, sözel olmayan iletişimde güçlük yaşama, mecaz söylemleri anlamada, arkadaşlık kurmada ve sohbet etmede özellikle iletişim başlatma ve sürdürmede yaşanan güçlükler şeklinde ortaya çıkabilir.

• Sınırlı ve Tekrarlayıcı Davranışlar, Aktiviteler ve İlgiler

✓ Sesleri, sözcükleri ya da sözcük öbeklerini tekrarlama (ekolali), tekrarlayıcı hareketler yapma (kollarını sallamak, gibi), rutinlerin değişmesinde güçlük yaşama, katı ve sınırlı ilgi alanına sahip olma, duyusal anlamda hipersensitif ya da hiposensitif olma şeklinde ortaya çıkabilir. Erken tanılama ve müdahale, pek çok bozuklukta olduğu gibi OSB için de çok önemlidir.

OSB Müdahalesinde Dil ve Konuşma Terapistinin Rolü Dil ve konuşma terapisti, otizm tanısı alındığı andan itibaren otizmli bireyin iletişim becerilerini geliştirecek amaçları belirleyerek erken dönemde gerekli müdahaleyi gerçekleştirir.

 Otizmli bir birey için bazı dil ve konuşma terapisi amaçları şu şekildedir;

 Sözel ya da sözel olmayan yollarla iletişim kurmasını sağlamak, Farklı durum ve ortamlarda diğer insanların niyetlerini okumasını sağlamak, Bağımsız olarak iletişim başlatmasını sağlamak, Duruma uygun şekilde ifadeler kullanmasını sağlamak (örn. hasta birine “geçmiş olsun” demek gibi.) Karşılıklı iletişim becerilerini geliştirmek Kişiler arası fikir alışverişi konusunda yardımcı olmak Oyun ve etkileşimlerle başkalarıyla iletişim kurmaktan keyif almasını sağlamak, Gerektiği durumlarda regülasyonunu sağlamak için destek olmak, Üretemediği sesler varsa sesletim terapisiyle bu seslerin doğru üretimlerini kazandırmak.