Dudak-damak yarığı (DDY) olan bireyler, doğumdan erişkinliğe kadar ki süreçte multidisipliner bir ekip tarafından uzun süreli takip ve tedaviye ihtiyaç duymaktadırlar. Kimi zaman DDY’li bireyler çeşitli sendromlarla ilişkilendirilmektedirler. Sendromik olan ve olmayan DDY’li olguların birbirlerinden ayırt edici özelliklerinin belirlenmesi, multidisipliner ekip elemanlarının bu olgular için doğru yönlendirme yapmalarına ve hem cerrahi hem de terapatik olarak doğru müdahalede bulunmalarına olanak sağlamaktadır.  Sendromik olgularda sendromik olmayanlara göre; gelişim gerilikleri, dil bozuklukları, sistemik sağlık sorunları ve periferal malformasyonlar çok daha fazla gözlenmektedir. Bu sonuçlara göre DDY ile birlikte gözlenen sistemik ve periferik sorunların varlığında dil ve konuşma terapistlerinin sendrom şüphesi ile genetik yönlendirme yapmaları önerilmektedir.

Dudak/ Damak Yarıklığı Nedir?
Yarık Dudak ve Damak bebeğin üst dudağında veya damağında veya her ikisinde de bulunan açıklıklardır.
Gebelikte, ( fetal gelişme evresinde ) üst dudak ve damak uygun şekilde birleşmediğinde ortaya çıkan bir durumdur. Yarık dudak bebek anne karnındayken, ultrasonla tespit edilebilir. Tedavisi ameliyattır.
Nedenleri ?
Dudak/ Damak Yarıklığının nedeni tam olarak bilinmemesine karşın uzmanlar hem genetik hem çevresel faktörlerden dolayı oluştuğunu düşünmektedir.
Annenin hamileyken alkol sigara ve uyuşturucu gibi zararlı maddeleri kullanması da Dudak/Damak Yarıklığının oluşum riskini arttırır.
Yarık Damak Çeşitleri:
Komplet Yarık = Sert ve yumuşak damağın her ikisinde birden yarık olması.
İnkomplet Yarık = Sadece yumuşak damakta yarık olması.
Bilateral Yarık = Vomerin her iki tarafında da yarık olması.
Submuköz Yarık = Dışardan bakıldığında yarık yoktur ancak kaslar birleşmemiştir.
Yarık Dudak Çeşitleri:
Mikroform Yarık = Bu türde dudakta hafif bir çentik mevcuttur.
İnkomplet Yarık ( Unilateral veya Bilateral) = Bu yarıklarda burun tabanında açıklık yoktur.
Komplet Yarık ( Unilateral veya Bilateral) = Burun tabanı da açıklığa dahildir.
Bilateral = Çift taraflı
Unilateral = Tek taraflı

Dudak/ Damak Yarıklığının Rezonans Değerlendirmesi
Yüksek teknolojili veya teknolojik olmayan aletler ve yöntemler kullanılabilir.
Teknolojik Olmayan Yöntemler
Kolay, ucuz ve ulaşılabilir yöntemlerdir.
Çok az bir eğitim gerekir.
Ayna Testi : Kişi konuşmaya başladığında burnunun altına bir ayna yerleştirilir ve aynanın buğulanıp buğulanmadığına bakılır.
Burun Kapatma Tekniği : Kişi konuşurken burnu kapatılır ve ses değişikliğinin olup olmadığına bakılır.

Teknolojik Aletler
Zor, pahalı ve kolay ulaşılmayan yöntemlerdir.

Eğitim ve sertifika gerekir.
Velofaringeal açıklık hakkında kesin sonuç verir.
Nazometre = Bilgisayar temellidir. Rezonans ve velofaringeal fonksiyonun akustik korelasyonunu ölçer.
Nazoendoskop = Eğer hipernazalite ve nazal kaçak varsa kaçağın tam yeri ve boyutu hakkında detaylı bilgi verir.

Dudak/Damak Yarıklığında Ameliyat
Ameliyat Şartları:

Dudak Yarıkları ameliyatları için bebeğin 10 haftalık olması, kan değerinin 10mg/dl olması ve kilosunun 10 pound (4,5-5kg) olması gerekmektedir.
Yarık büyükse ortodontist değerlendirmesi yapılır ve strip, mold gibi ameliyat öncesi yarığı küçültmeyi sağlayan aparatlar kullanılır.

Damak Yarıkları Ameliyatları 6 aydan sonra genelde çocuk 11-12 aylıkken yapılır. Çocuk konuşmaya başlamadan önce sorunun çözülmesi çocuğun doğru konuşması açısından önemlidir.

Ameliyat Süreci:

Dudak Yarığı Ameliyatları sırasında kaslar, cilt ve dudak mukozası ince ve eriyen dikişlerle onarılır. Burun tabanındaki açıklık ve alveolustaki (dişlerin çıktığı bölge) yarıklar kapatılır. Ameliyat için farklı teknikler mevcuttur.
Damak Yarığı Ameliyatlarında da genelde eriyen dikişler kullanılır. Yarık ve deforme olan yapıların şiddetine göre farklı cerrahi yöntemler mevcuttur.