Dinleme, konuşma, akıl yürütme, okuma yazma ve matematiksel işlemlerde bilginin öğrenilmesi ve yorumlanmasında yaşanan zorluklara özel öğrenme güçlüğü (Disleksi) denir.
Dinleme, konuşma, akıl yürütme, okuma yazma ve matematiksel işlemlerde bilginin öğrenilmesi ve yorumlanmasında yaşanan zorluklara özel öğrenme güçlüğü (Disleksi) denir.
Özel öğrenme güçlüğünün (Disleksi) nedeni tam olarak bilinmemekle beraber doğum öncesi annenin yetersiz beslenmesi, Geçirilen enfeksiyonlar, Doğum sırasında plasenta ve göbek kordonu anomalileri, Doğum sonrası geçirilen ateşli hastalık, nörolojik fonksiyon bozukluğu, genetik ve çevresel faktörlerin etki ettiği bilinmektedir.
Türkiye’de öğrenme güçlüğü görülme oranı oranı %8-10 civarındadır. Ülkemizde özel öğrenme güçlüğü olan çocukların tespiti genellikle ilköğretim çağında 1. sınıfın sonuna doğru olmaktadır. Sadece öğrenme becerileri yaşıtlarına göre yavaş ve geriden takip eder. İlkokul birinci sınıfın sonunda sınıftaki çocuklar okuma yazmayı sökmüşlerdir. Özel öğrenme güçlüğü (Disleksi) olan çocuk henüz harfleri yeni tanımakta ve heceleri birleştirememektedir. Yazısı ise çoğu zaman okunaklı olmayıp çok karışıktır. Yazısı çirkin harfler eğik çizginin üstüne yada altına taşmış şekilde yazı yazmaktadır. Sınıfta ders dinlerken sessiz, bildiği soru olsa bile yanlış söylerim düşüncesiyle parmak kaldırmayan kendi halinde öğretmen soru sorduğunda katılımcı olmayan bir çocuktur. Fakat teneffüste bahçede yada arkadaşları ile oyun oynarken katılımcı ve girişkendir. Ancak konu ders yapmak, ders çalışmak kitap okumak ve ödev yapmak olduğunda isteksizdir. Çünkü öğrenmek için gerekli dinleme, anlama, yorumlama ve işlem yapma sıralamasında kopukluk vardır.
ÖĞRENME BOZUKLUĞU TÜRLERİ
disleksi (dyslexia):
disgrafi (disgraphia):
diskalkuli (dyscalculia):
YAŞLARA GÖRE ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ BELİRTİLERİ
OKUL ÖNCESİ DÖNEM
Sesleri kelimeleri ve harflerin sıralamasında güçlük yaşar.
Alfabetik sıralamayı yapamaz.
Kopyalama ve boyama yapmakta zorlanır. Sınırlı boyama yapamaz.
Hafızası zayıftır ve öğrenme güçlüğü yaşar.
Sık sık okula gitmek istemez.
Harf ve kelime oyunları oynarken yavaş tepki verir.
İLKOKUL DÖNEMİ
Okula gitme konusunda isteksizdir.
Konuşurken anlama en uygun kelimeyi seçmekte zorluk yaşar.
Sesleri, kelimeleri ve harfleri öğrenmede zorlanır.
Harfleri tanımakta, harfleri seslendirmekte, bu becerileri otomatikleştirmekte ve hızlı bir şekilde çözümlemekte zorlanır.
Kelimeleri hecelere ve harflere ayıramaz.
Okumada zorlanır.
Kelime ve ses bilgileri zayıftır.
Sesli okuması yaşıtlarına göre yavaş ve geriden takip eder.
Verilen komutlara uymakta zorlanır.
Plan yapamaz.
Endişeli görünürler.
Benzer/Sesteş harfleri karıştırarak d-b-p, m-n, t-f / b-p, t-d, f-v, s-z gibi okurlar.
Harf sırasını karıştırırlar: ve = ev …
Okurken harf atlarlar. güneş =günş
Alfabeyi öğrenmede zorluk yaşarlar. Harflerin yerini ve sırasını karıştırırlar.
Okurken satır atlaması yaparlar.
Okurken harf yada hece eklerler
Okurken harflerin yerini değiştirirler. portakal =porkatal
Noktalama işaretlerini kullanmazlar.
Yazıları okununca anlaşılamayacak derecede çirkindir.
Çarpım tablosu, haftanın günleri, bir yıldaki ayların sıralanışı gibi sıralı ezberleri karıştırırlar.
yön zaman kavramlarını (örneğin, sağ/sol) karıştırırlar
Ödevlerini yapmayı unuturlar. Anne-babaların sık sık bu konularda uyardıkları ve bazen de çocukları yalancılıkla suçladıkları görülmek
Uzaklık ve derinlik algılamasında sorunlar yaşayabilirler. Bu nedenle bir tepsiyi taşırken devirebilir, ya da elindekileri daha sık yere düşürebilir, bazen de eşyalara çarpabilirler.
Bu çocukların tahtaya yazılan yazıları defterlerine not etmeleri yavaştır, arkadaşları bitirdiği halde onlar yazmaya devam ederler ve okunaksız yazarlar.
Yazılı kelimeleri öğrenmede ve hatırlamakta zorluk yaşarlar.
12’yi 21 yazarlar, p’yi d, d’yi b yazarlar ve bir kelimeyi oluşturan harflerin sırasını hatırlayamazlar.
okulda kitaplarının yerini unuturlar, eşyalarını kaybederler,
içinde bulundukları yılı, günü ve mevsimi ayırt edemezler.
Kahvaltıya öğle yemeği diyebilirler; dün, bugün ve yarını karıştırabilirler.
Gördüklerini hatırlayamazlar ya da zihinlerinde canlandıramazlar.
Konuşurken bir cümle ya da fikrin ortasından başlayabilirler ya da bir cümlenin ortasında durabilirler.
Bazı durumlarda toplama, çarpma yapabilirler; ama çıkartma ya da bölme yapamazlar.
Kimi zamanda matematiği yalnızca zihinden yapabilirler, ama yazamazlar.
ORTAOKUL VE LİSE DÖNEMİ
Okumada harf ve ses sıralamasında güçlük çeker
Ödevlerde ve sınava hazırlıkta çok daha fazla zaman harcar.
Sınavlarda yavaştırlar, yetiştiremezler.
Hafızası zayıftır.
İşleri planlayamazlar.
Öfke kontrolü bozukluğu vardır.
Okula gitmek istemezler.